شعار حماسي زهير

به روايت ابي‏مخنف، شهادت زهير پس از حبيب بن مظاهر بود. در اين هنگام، آثار شکستگي بر چهره امام عليه‏السلام هويدا شد. زهير که پس از سليمان (پسر عمويش) عازم ميدان جهاد و نبرد شده بود، دست‏هايش را بر دوش حسين عليه‏السلام نهاد و در قالب اشعاري اذن جهاد خواست. امام فرمود: «من هم به دنبال تو، رسول الله و اميرالمؤمنين را ملاقات خواهم کرد». [مقتل الحسين مقرم، ص 306.] .

او در حين مبارزه اين ابيات را ترنم مي‏کرد:

«انا زهير و انا ابن‏القين 

اذودکم بالسيف عن حسين‏

ان حسينا احد السبطين 

من عترة البر التقي الزين‏

ذاک رسول الله غير المين 

اضربکم و لا اري من شين[کتاب الفتوح، ج 5، ص 109. مقتل الحسين خوارزمي، ج 2، ص 20.] .

من زهير پسر قين هستم، با شمشير خود از حريم حسين دفاع مي‏کنم؛

حسين يکي از دو نواده رسول است، از خانداني که نيکي و تقوا زينت آنهاست؛

و اکنون او فرستاده پاک خدا از دو نسل نبوي است، و من شما را مي‏کشم و عيب نمي‏دانم».

درباره رزم او گفته‏اند: «و قاتل قتالا شديدا؛ [مثير الاحزان، ص 65.]  او مبارزه‏اي سنگين را آغاز کرد» بنابر نقل راويان از جمله «محمد بن ابي‏طالب» او صد و بيست نفر از شجاعان کوفه را از دم تيغ گذراند. [مقتل الحسين مقرم، ص 306.]  درباره شهادت او گفته‏اند: «فشد عليه کثير بن عبدالله الشعبي و مهاجر بن اوس التميمي، فقتلاه؛ [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 441.]  دو نفر از سپاهيان ابن‏سعد به نام‏هاي کثير و مهاجر، پس از نبرد سختي او را به شهادت رساندند».

شهادت و دعاي امام به زهير

امام حسين عليه‏السلام با مشاهده نعش ياور خود، در حالي که ايستاده بود فرمود: «لا يبعدنک الله يا زهير، و لعن الله قاتليک، لعن الذين مسخوا قردة و خنازير؛ [مقتل الحسين خوارزمي، ج 2، ص 20؛ بحارالانوار، ج 45:، ص 26.]  اي زهير خداوند تو را از رحمت خود دور نسازد، خداوند کشندگان تو را لعنت کند، (چون بني‏اسرائيل) که به شکل بوزينه‏گان و خوکان درآمدند».

در زيارت ناحيه مقدسه اين گونه آمده است: «السلام علي زهير بن القين البجلي القائل للحسين عليه‏السلام و قد اذن له الانصراف له:لا والله لا يکون ذلک ابدا اترک ابن رسول الله صلي الله عليه و آله، آله اسيرا في يد الاعداء و انجدنا؟ لا اراني الله ذلک اليوم؛ سلام بر زهير فرزند قين بجلي، آن که چون امام به او اجازه بازگشت دادند در پاسخ گفت: نه به خدا سوگند، هرگز فرزند رسول الله را که درود خدا بر او و آل است، ترک نخواهم کرد. آيا فرزند رسول را در حالي که اسير در دست دشمنان است رها کنم و خود را رهايي بخشم؟ خداوند آن روز را بر من نياورد». [اقبال الاعمال، ج 3، ص 77-78.] .

خطبه زهير پيش از پيکار

زهير به ميدان آمد و خطبه شگفتي ايراد کرد. او مردم را به ياري پسر دختر رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم فراخواند و گفت: «اي اهل کوفه! من شما را از عذاب خداوند سخت بيم مي‏دهم. البته حق مسلمان بر برادر مسلمانش اين است که او را خيرخواهي و نصيحت کند. ما اکنون با هم برادريم و بر يک دين استواريم؛ تا هنگامي که بين ما و شما شمشيري قرار نگرفته است، شايستگي نصيحت داريد؛ اما هنگامي که شمشير بين ما واقع شد، ديگر حريمي نگه داشته نمي‏شود و شما امتي هستيد و ما امتي ديگر. آري، خداوند ما و شما را به ذريه پيامبرش محمد صلي الله عليه و آله و سلم امتحان کرد تا ببيند چه مي‏کنيم. ما شما را به ياري آنها فرامي‏خوانيم و به ذليل کردن ستمگري‏هاي عبيدالله ابن زياد دعوت مي‏کنيم. به تحقيق، شما در دوران حکومت آن دو (زياد و ابن‏زياد) جز بدي از آن دو نديده‏ايد. آن دو، چشمان شما را در آورده، دست و پاي شما را قطع کرده، شما را مثله کرده و بر شاخه‏هاي خرما آويخته‏اند. بزرگان شما چون حجر بن عدي و يارانش را و هاني بن عروه را کشته‏اند».

ابومخنف گفت: يزيديان در پاسخ، او را دشنام دادند و با مدح و ثناي عبيدالله ابن زياد و پدرش (زياد بن ابيه) سرسپردگي خويش را به او ابراز داشتند. مردم گفتند: «پيوسته با مولاي تو و تمام کساني که او با او هستند مي‏جنگيم تا اين که او و اصحابش را تسليم عبيدالله ابن زياد کنيم» زهير گفت: «عباد الله! ان ولد فاطمه عليهاالسلام احق بالود و النصر من ابن‏سمية؛ بندگان خدا، به حقيقت فرزند فاطمه عليهاالسلام براي عشق ورزيدن و محبت و ياري کردن سزاوارتر از پسر سميه است». [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 426.] .

زهير و دفاع از خيمه‏گاه امام

بنا به گزارش ابومخنف از قول حميد بن مسلم: در روز عاشورا شمر با نيزه به خيمه‏هاي امام حمله‏ور شد و آتش خواست تا خيمه‏ها و اهل آن را به آتش کشد. در اين هنگام اهل حرم از خيمه‏ها بيرون دويدند و صداي گريه و شيون اطفال بلند شد. ناگهان امام فرياد برآورد: «يابن ذي الجوشن! انت تدعوا بالنار لتحرق بيتي علي اهلي؟ حرقک الله بالنار؛ [ابصار العين، ص 166.]  اي پسر ذي الجوشن! تو آتش طلب مي‏کني که خانه (خيمه) مرا در حالي که اهل من در آن هستند بسوزاني؟ خداوند تو را به آتش بسوزاند» شبث ابن ربعي (فرمانده پياده‏نظام سپاه عمر سعد) شمر را به سبب نيت پليدش ملامت کرد. [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 438-439.] .

پس از آن زهير با ده نفر از ياران خود بر آنها تاخت و آنها را از خيمه‏ها دور کرد. [مقتل الحسين مقرم، ص 299.]  در اين درگيري زهير «اباعزة ضبائي» و عده‏اي از ياران و خويشان شمر را به هلاکت رسانيد. چون درگيري جدي شد، عده‏اي از مردم نيز به اينها ملحق شدند [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 439.]  تا ياري رسانند؛ اما او با همه به مبارزه پرداخت تا بيشتر آنها کشته شدند و زهير با لطف خداوند به سلامت بازگشت. [ابصار العين، ص 166.] .

درسي که مي‏توان گرفت: خلقت ملائک به گونه‏اي است که که تنها حاکم آنها، عقل است و از شهوت، غضب و نفسانيت بهره ندارند؛ در برابر ملائک، حيوانات قرار گرفته‏اند که تنها غضب، نفسانيت و غزائر بر آنها حاکم است. در هر حال نه ملک از سير و برنامه طبيعي خود خارج خواهد شد و نه حيوان کاري برخلاف غريزه يا بر مبناي خرد انجام خواهد داد. تنها انسان است که نيروي عقل و شهوت در او جمع است. او با انتخاب و اختياري که خداي تعالي به او ارزاني کرده مي‏تواند از «اسفل السافلين» تا «اعلي عليين» را در پرتو تلاش و لطف خداوندي طي کند. کوتاه‏نظري بر راه‏يافتگان به مقام انساني در کربلا و نيز به آن انسان‏نماها که از حيواني پست‏ترند، حقيقت را بر انسان آشکار مي‏سازد.

اصحاب امام حسين عليه‏السلام که به گفته امم تاريخ چنين ياراني به خود نخواهد ديد، پندآموز سالکان راه حق است.

تجديد بيعت با امام در روز دوم محرم

روز دوم محرم سال 62 امام با ياران خود به کربلا رسيد. [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 409.]  پس از اين که خطبه‏اي خواندند و از بي‏وفايي مردم و بي‏ديني آنها خبر دادند، آمادگي خود را براي مرگ و زير سلطه ستمگران نرفتن بيان فرمود. بعضي از ياران از جاي برخاستند و آمادگي خود را اعلام کردند. از جمله آنها زهير بود که پيش از همه تجديد بيعت کرد: «سمعنا يابن رسول الله مقالتک، و لو کانت الدنيا لنا باقية و کنا فيها مخلدين لاثرنا النهوض معک علي الاقامة فيها؛ [مقتل الحسين مقرم، ص 233.]  اي فرزند رسول الله گفتارتان را شنيديم، اگر دنيا براي ما ماندني و هميشگي باشد، قيام همراه با شما را بر هميشگي زيستن ترجيح داديم».

خطبه و احتجاج زهير در روز نهم

روز پنج شنبه نهم محرم، پس از عصر بود. ابومخنف گزارش کرده: در اين هنگام امام حسين عليه‏السلام جلوي خيمه خود نشسته بود، تکيه به شمشير خود داشت و سر را بر زانو نهاده، و در حالت بين خواب و بيداري بود. پس زينب عليهاالسلام به او نزديک شد و گفت: «يا اخي! اما تسمع الاصوات قد اقتربت؛ اي برادر آيا صداها را نمي‏شنوي که به ما نزديک شده است» پس از آن شمر فرياد برآورد: «يا خيل الله! ارکبي و ابشري بالجنة؛ اي لشکر خدا! سوار شويد، شما را به بهشت بشارت باد» ابالفضل عليه‏السلام به امر امام عليه‏السلام با بيست نفر از ياران چون حبيب و زهير، رهسپار ميانه ميدان شدند تا از اوضاع اطلاع يابند. دشمن گفت: «امر امير است که يا به فرمانش در آييد يا آماده جنگ شويد» عباس به سوي برادر بازگشت و از ياران همراه خود خواست که شتاب نکنند و آن قوم را موعظه کنند، تا او به سوي اباعبدالله الحسين عليه‏السلام بازگردد و از امام کسب تکليف نمايد.

زهير پس از حبيب، در پاسخ «عزرة بن قيس» هنگامي که به حبيب گفت: «هر چه مي‏تواني از خود تعريف کن» اين گونه گفت: «ان الله قد زکاها و هداها فاتق الله يا عزرة، فاني لک من الناصحين أنشدک الله يا عزرة ان تکون ممن يعين الضلال علي قتل النفوس الزکية؛ خداوند حبيب را پاک قرار داده و هدايت کرده است. اي عزره! از خدا بترس، من خيرخواه تو هستم. تو را به خدا سوگند مي‏دهم تو از کساني نباشي که با کشتن جان‏هاي پاک، گمراهي و ضلالت را حمايت کني».

عزره در پاسخ گفت: «اي زهير! تو نزد ما از شيعيان اهل اين بيت نبودي، تو تنها بر اعتقاد و رأي عثماني‏ها مشي مي‏کردي» زهير گفت: «آيا اين که اکنون در اين جايگاه قرار گرفته‏ام، خود دليل اين نيست که از آنها هستم؟ آگاه باش! به خدا قسم، هرگز نه نامه‏اي به سوي حسين نوشته‏ام، و نه هرگز کسي را به عنوان پيام‏رسان به خدمتش گسيل داشته‏ام، و هرگز او را وعده ياري نداده‏ام. آري، تنها در راه با او برخورد کرده‏ام. وقتي او را ديدم ياد رسول الله صلي الله عليه و آله و مقام و منزلتي که حسين نزد او داشت افتادم و دانستم که دشمنش و حزب شما چگونه به استقبال او مي‏آيد. از اين رو بر خود لازم ديدم که او را ياري کنم و از حزب او باشم و جانم را براي حفظ جانش فدا سازم؛ چون ديدم که شما چگونه حق رسول و فرستاده او (مسلم بن عقيل) را ضايع و تباه ساختيد [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 417. ]  و به استقبال فرزند پيامبر و خاندان و اهل بيت او و بندگاني از اهالي اين شهر آمده‏ايد تا آنها را به قتل رسانيد، در حالي که آنها بندگاني عبادت‏پيشه و شب‏زنده‏دار، سحرخيز، و فراوان به ياد خدايند» عزره بن قيس در پاسخ گفت: «هر چه مي‏تواني از خود تعريف کن». [مقتل الحسين مقرم، ص 256.] .

عباس بن علي عليه‏السلام سررسيد و آن شب مهلت خواست. آنها پس از مشورت مهلت دادند و ياران حسين عليه‏السلام بازگشتند. [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 417.] .

درسي که مي‏توان گرفت: نکته اينجاست که ديگران نيز مي‏دانستند، زهير از شيعيان نبوده، اما تأمل در سخنان او، روشن مي‏سازد که او به خوبي امام و سپس ياران شب‏زنده‏دارش را شناخته، به ديگران مي‏شناساند.

زهير و حمايت از امام حسين در شب عاشورا

پس از سخنان امام حسين عليه‏السلام در شب عاشورا و برداشتن بيعت خود از گردن همگان، عباس بن علي عليه‏السلام و ديگران از اهل بيت عليهم‏السلام و نيز ياران بزرگ آن حضرت چون «مسلم بن عوسجه»، «سعيد بن عبدالله» و «زهير» به حمايت از امام از جاي برخاستند و با او تجديد ميثاق کردند. زهير در پاسخ به امام خود اين گونه گفت: «و الله لوددت اني قتلت ثم نشرت ثم قتلت حتي اقتل علي هذه الف مرة و ان الله عزوجل يدفع بذلک القتل عن نفسک و عن انفس هولاء الفتيان من اهل بيتک؛ [مقتل الحسين مقرم؛ ر ک الارشاد، ج 2، ص 92؛ تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 417؛ ابصار العين، ص 164.]  به خدا قسم، دوست دارم که کشته شوم، سپس برانگيخته شوم و تا هزار بار ديگر کشته و زنده شوم تا بدين سبب از جان شما و جوانان اهل بيت شما بلا به دور ماند».

درسي که مي‏توان گرفت: شناخت حقيقي مقام بلند امامت و ولايت چنان شهامت و رشادت را برمي‏انگيزاند که فرد، پذيراي هزاران شهادت براي ماندگاري ولي خود خواهد شد.

احتجاج زهير با سپاه کوفه در صبح عاشورا

صبح عاشورا فرارسيد. امام خود بارها با مردم کوفه سخن گفت تا دل‏هاي آماده را به سوي حق متمايل سازد. از اين گذشته، امام عليه‏السلام به اصحاب بزرگ خود نيز دستور مي‏فرمود تا مردم را به حق دعوت کنند و کلام درست را عريان و بي‏پيرايه بگويند. از آن جمله، زهير بود که غرق در سلاح آماده نبرد بود. و در برابر کوفيان قرار گرفت. زهير خطبه‏اي ايراد کرد و مردم را به ياري پسر دختر پيامبر فراخواند. سپاه ابن‏سعد به او اهانت کردند و عبيدالله بن زياد را مدح و براي او دعا کردند. زهير گفت: «البته فرزند فاطمه عليهاالسلام بر محبت، مودت و ياري سزاوارتر است».

شمر - پسر ذي الجوشن - تيري به جانب زهير پرتاب کرد و فرياد برآورد: «ساکت شو!» زهير در پاسخ او گفت: «اي پسر آنکه به پاشنه‏ي پاي خود ادرار مي‏کرد، هرگز چون مني با تو سخن نخواهد گفت؛ چرا که تو حيواني بيش نيستي. به خدا سوگند، گمان ندارم که تو به دو آيه از قرآن بتواني حکم کني. پس تو را به ذلت و خواري روز قيامت و عذاب دردناک آن مژده مي‏دهم». شمر گفت: «البته همين ساعت خدا تو و مولايت را خواهد کشت» زهير گفت: «آيا مرا از مرگ مي‏ترساني؟ به خدا سوگند، مرگ با او (حسين) براي من محبوب‏تر از هميشه زيستن با شماهاست». پس از آن به سپاه کوفه روي کرد و با فريادي بلند گفت: «اين شخص سبک و خوارکننده و امثال او، شما را در دينتان فريب ندهد. پس به خدا سوگند قومي که خون ذريه او و اهل بيتش را بريزد، و بجنگد با ياران آنها و کساني که از او و اهل بيتش دفاع نمي‏کنند به شفاعت محمد صلي الله عليه و آله نمي‏رسد».

ناگهان مردي از ياران حسين عليه‏السلام او را ندا داد و گفت: امام فرموده: «اقبل، فلعمري لئن کان مؤمن آل فرعون نصح لقومه و ابلغ في الدعاء، لقد نصحت لهولاء و ابلغت، لو نفع النصح و الابلاغ؛ بازگرد، به جانم قسم، همان گونه که مؤمن آل فرعون قومش را نصيحت کرد و در دعوت آنها بسيار تلاش کرد، تو هم دعوت کردي و خيرخواهي نمودي، اگر نصيحت و ابلاغ نفعي داشته باشد!» [مقتل الحسين مقرم، ص 284؛ تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 426-427.] .

دعوت زهير از خويشان

طبري مي‏گويد: پس از آن که زهير به خدمت امام حسين عليه‏السلام رسيد و عزم ياري او را داشت، به خيمه خود بازگشت و به ياران خود گفت هر که از شما دوست دارد در ياري فرزند پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در آيد رخت بربندد وگرنه اين آخرين ديدار ماست. سپس او خاطره‏اي چنين بيان کرد: در غزوه «بحر» ]و بنا بر گفته طبري بلنجر [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 396. بلنجر از شهرهاي ترکستان امروزي و بلاد روم قديم است. (ابصار العين، ص 162).

چون فاتح آن جنگ شديم و غنايم فراواني نصيب ما گشت، همه ما خوشحال و مسرور بوديم. هنگامي که «سلمان فارسي» خشنودي ما را ديد گفت: «آيا شما به فتح و غنايمي که خداوند نصيب شما کرده اين گونه خوشحالي مي‏کنيد؟ [الارشاد، ج 2، ص 73.]  اگر شما سيد شباب جوانان آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم را درک کرديد، براي جهاد در رکاب او بايد بيشتر شادمان باشيد؛ چرا که بهره‏هاي بيشتري به دست خواهيد آورد. [اذا ادرکتم سيد شباب آل محمد فکونوا اشد فرحا بقتالکم معه بما اصبتم اليوم من الغنانم. ابصار العين، ص 162. ]  پس من با شما وداع مي‏کنم و شما را به خدا مي‏سپارم». [الارشاد، ج 2، ص 73؛ الکامل في التاريخ، ج 2، ص 277؛ تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 397. ] .

درسي که مي‏توان گرفت: دعوت زهير بي‏نتيجه نبود. پسر عمويش، «سلمان بن مضارب» و غلام او به امام پيوستند. مسلمان نبايد از ارشاد و دعوت ديگران به حق دريغ کند، و هماره بايد بکوشد بر حاميان حق بيفزايد.

زهير و نخستين اعلان وفاداري

زهير به سپاه امام پيوسته بود. ابومخنف مي‏گويد: حر مي‏خواست هر کجا صلاح ديد امام و سپاهش را فرود آورد. او بين راه با امام برخورد کرده بود و امام سخن او را وقعي نمي‏نهاد و به حرکت ادامه مي‏داد. تا اين که به «ذوحسم» رسيدند. امام در جمع خطبه‏اي ايراد فرمود: «مي‏بينيد که بر ما چه پيش آورده‏اند...» خطبه پايان يافت و زهير از جاي برخاست و به يارانش گفت: «آيا شما سخن مي‏گوييد يا اين که من تکلم کنم»؟ گفتند: «تو بگو». پس حمد الهي گفت و درود بر او فرستاد و گفت: «قد سمعنا هداک الله يابن رسول الله مقاتلک، و الله لو کانت الدنيا لنا باقية، و کنا فيها مخلدين، الا ان فراقها في نصرک و مواساتک، لا ثرنا الخروج معک علي الاقامة فيها؛ [طبري، تاريخ، ج 3، ص 307 به نقل از سماوي، ابصار العين، ص 162.]  اي پسر رسول خدا، سخنان شما را شنيديم، خدايت هدايت کند؛ به خدا سوگند، اگر دنيا براي ما باقي باشد و ما در آن هميشگي باشيم و تنها جدايي از آن در ياري و همراهي شما باشد، قيام در رکاب شما را بر هميشه زيستن در آن ترجيح مي‏دهيم». پس از آن، امام در حق او دعا فرمود و از خداوند برايش طلب خير کرد.

درسي که مي‏توان گرفت: اين اولين خطبه‏اي است که زهير در برابر امام خواند و هدف خود - پايمردي و ثبات قدمش - را بيان داشت. آري او حيات هميشگي داشتن را با حمايت از امام برابر نمي‏داند؛ بلکه حمايت از امام را مقامي بلندتر و رفيع‏تر مي‏داند.

آمادگي زهيربراي جهاد

امام حسين با بيعت‏شکني مردم کوفه روبه‏رو شده بود. عزم بازگشت کرد تا از درگيري با سپاه بي‏شمار يزيد بپرهيزد. رو به حر بن يزيد رياحي که از فرماندهان سپاه ابن‏سعد بود کرد و فرمود: «دعنا ننزل في هذه القرية؛ بگذار به اين دهکده فرود آييم». مرادشان «نينوا»، «غاضريات» يا «شفيه» بود. اما حر پيشنهاد امام را نپذيرفت. [اينجا حر نامه ابن‏زياد را دريافت کرده بود و در پاسخ گفت: «نه به خدا قسم قدرت (پذيرش اين پيشنهاد را) ندارم، چرا که ابن‏زياد جاسوس بر من نهاده است». ابصار العين، ص 163. ] .

زهير به امام عرض کرد: «يابن رسول الله، ان قتال هولاء اهون علينا من قتال من ياتينا من بعدهم فلعمري لياتينا ما لا قبل لنا به؛ اي پسر پيامبر خدا، جنگيدن با اين گروه، بر ما آسان‏تر از آن سپاه بيکراني است که بعد از اين بر ما فرود خواهد آمد. به جانم قسم سپاهي در برابر ما فرود خواهد آمد که بي‏کران است».

امام فرمود: «ما کنت لابدأهم بقتال؛ من هرگز شروع‏کننده نبرد با اينها نخواهم بود».

زهير راه ديگري را پيش نهاد و گفت: «سربنا الي هذه القرية حتي تنزلها فانها حصينة و هي علي شاطي‏ء الفرات؛ با ما حرکت کن تا به سوي اين قريه حرکت کنيم و در آن جا فرود آييم که اين منزلگاه در نزديکي فرات و محل امني است؛» ]آنجا جاي مناسبي براي کارزار بود، بدين سبب که درگيري دشمن با اصحاب حسين عليه‏السلام تنها از يک طرف امکان مي‏داشت[ امام فرمود: «نام آن چيست»؟ زهير پاسخ داد: «عقر» امام فرمود: «نعوذ بالله من العقر؛ از عقر به خدا پناه مي‏برم» سپس امام عليه‏السلام در همان منزل فرود آمدند. [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 409. ابصار العين، ص 163.] .

زهير بن قين بن قيس انماري بجلي

«زهير» مرد شريفي در بين قوم خود بود و در کوفه زيست مي‏کرد. او مردي شجاع بود و در جنگ‏ها، هماره به نام‏آوري شهرت داشت. [ابصار العين، ص 162.] .

«زهير» فرزند «قين بجلي» از ياران رسول خدا بود؛ اما پس از رحلت پيامبر و بر اثر تبليغات وسيع «معاويه»، مي‏پنداشت که امام علي عليه‏السلام در ريختن خون «عثمان» سهيم بوده است. از اين‏رو نسبت به امام علي عليه‏السلام و فرزندانش علاقه‏اي نشان نمي‏داد. گفته‏اند او نيز به «عثمان بن عفان» ابراز مودت مي‏کرد؛ اما بر ما روشن نيست که او تا کجا و چه مقدار از اهل بيت روي‏گردان بوده است. هر چه بود، او به دست سالار شهيدان حسين عليه‏السلام در راه کربلا گام نهاد. [مقتل الحسين مقرم، ص 91.]  او در اين راه جان خود را نثار کرد و در نبرد، سخت مورد اعتماد امام عليه‏السلام بود، به گونه‏اي که امام او را به فرماندهي جانب راست سپاه خود منصوب فرمود.

او در وقت نماز ظهر -به امر امام - سپر جان آن حضرت شد. امام گاه او را براي احتياج، به سمت لشکر دشمن مي‏فرستاد. امام به او مأموريت سخن گفتن داد. مردانگي او در درگيري با آن قوم همراه بيش از اين گذشت. از اينجا به بعد قدري بيشتر از آن بزرگمرد حامي حسين عليه‏السلام خواهيم گفت.

راهيابي به بارگاه دوست

کاروان امام به «زرود» رسيده بود، کاروانيان همه بارها را گشوده بودند تا قدري بياسايند. [مقتل الحسين مقرم، ص 207.]  «زهير» از سفر حج به سمت کوفه بازمي‏گشت. مقصد او با امام حسين عليه‏السلام يکسان بود و وجود آب و آبادي او را آرام آرام به «زرود» کشانيده بود. از قضا امام حسين عليه‏السلام هم در همان منطقه، نزديک خيمه «زهير» بار نهاده بود. زهير در طول سفر، خود را از حسين عليه‏السلام و يارانش پنهان مي‏کرد تا مبادا او را به جهاد تکليف کنند؛ اما روز موعود فرارسيده بود. او با گروهي از بستگان و ياران بر سر سفره غذا نشسته بود که ناگاه سفير امام سررسيد و زهير را فراخواند. زهير غافلگير و درمانده شده بود. همسر او زهير را از تحير به درآورد و گفت: «منزه است خدا، آيا پسر پيامبر کسي به سوي تو مي‏فرستد ولي تو او را بي‏پاسخ مي‏گذاري؟ برخيز تا دريابي ذريه پيامبر چه درخواستي دارد و سپس برگرد». زهير از جاي برخاست و به خدمت امام شرفياب شد. ابي‏مخنف نوشته: «دلهم» همسر زهير دختر «عمرو» براي من حکايت کرد، مدت زماني نگذشته بود که زهير با سرعت و با صورتي برافروخته و شادمان به سوي يارانش بازگشت و دستور داد خيمه‏اش را جمع کنند و آن را به طرف خيمه امام حسين عليه‏السلام و يارانش منتقل و در آنجا برپا کنند. سپس رو به من کرد و گفت: «تو را طلاق دادم، به خويشان خود ملحق شو. دوست ندارم که به سبب من به تو مصيبتي رسد، تنها خير شما را خواهانم». [تاريخ الامم و الملوک، ج 5، ص 396-397؛ الارشاد، ج 2، ص 72 و 73؛ ابصار العين، ص 162.] .

درسي که مي‏توان گرفت: جاي آن دارد که همسران باوفا، خيرخواهي بر شوهران خود را از همسر باوفاي زهير بياموزند. او همسرش را به حق دعوت و در واقع، امر به معروف کرد. پس از کلام همسر «زهير» بود که زهير از حيرت به درآمد و راه هدايت بر او هموار شد. بر دوستان و ياران نيز بايد اين گونه باشند. به حتم کسي که ديگري را در خيري ياري رساند، در عمل نيک او شريک خواهد بود همان گونه که اگر ديگري را در پي کاري نامطلوب و ناپسند تحريک سازد، به همان مقدار از آن گناه و معصيت را نصيب خود ساخته است.